Đo kiểm môi trường lao động

Với sự phát triển của các ngành công nghiệp, môi trường làm việc ngày càng có xu hướng phức tạp và tiềm ẩn nhiều yếu tố nguy hại như ô nhiễm không khí, tiếng ồn, ánh sáng không đạt tiêu chuẩn hay các hóa chất độc hại. Chính vì vậy, việc đo kiểm môi trường lao động là một trong những biện pháp cần thiết để đánh giá, giám sát và cải thiện các yếu tố nguy cơ trong môi trường làm việc. Vậy cùng Môi trường VinaEnvi tìm hiểu ngay sau đây

Đo kiểm môi trường lao động (Quan trắc môi trường lao động) là gì?

Đo kiểm môi trường lao động (Quan trắc môi trường lao động) là quá trình đo lường, thu thập và phân tích các yếu tố môi trường trong khu vực làm việc nhằm đánh giá mức độ ảnh hưởng của các yếu tố này đến sức khỏe và sự an toàn của người lao động. Các yếu tố này có thể bao gồm các tác nhân vật lý (như tiếng ồn, độ sáng, nhiệt độ, độ ẩm), hóa học (như khí độc, bụi, hơi hóa chất) và sinh học (như vi sinh vật gây hại) trong không gian làm việc.

Quá trình đo kiểm giúp phát hiện những mối nguy hiểm tiềm ẩn, từ đó đưa ra các biện pháp điều chỉnh, cải thiện môi trường làm việc, bảo vệ sức khỏe cho người lao động, đồng thời đảm bảo các yêu cầu về an toàn lao động và bảo vệ môi trường theo quy định của pháp luật.

Định nghĩa đo kiểm môi trường lao động

Đối tượng nào cần phải làm đo kiểm tra môi trường lao động 

Đối tượng nào cần phải làm đo kiểm tra môi trường lao động

Đo kiểm môi trường lao động (hay còn gọi là quan trắc môi trường lao động) là hoạt động cần thiết để đánh giá và kiểm soát các yếu tố môi trường có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và an toàn của người lao động. Các đối tượng cần thực hiện đo kiểm môi trường làm việc bao gồm:

Các cơ sở sản xuất, công trình công nghiệp 

Những cơ sở hoạt động trong các ngành công nghiệp nặng, hóa chất, dược phẩm, chế biến thực phẩm, khai thác khoáng sản, xây dựng, v.v. do đặc thù công việc có thể phát sinh các yếu tố nguy cơ như bụi, khí độc, tiếng ồn, rung động, bức xạ.

Nhà máy, xí nghiệp, cơ sở chế biến 

Các cơ sở có quy mô sản xuất lớn hoặc có các hoạt động xử lý chất thải, hóa chất, kim loại, hay các ngành nghề có yêu cầu về an toàn lao động, cần thường xuyên đo kiểm để bảo đảm mức độ an toàn cho người lao động.

Các cơ sở có nguy cơ ô nhiễm môi trường

Các doanh nghiệp trong ngành chế tạo, sản xuất hoặc các ngành có thể phát sinh ô nhiễm hóa học, sinh học (ví dụ: các cơ sở xử lý nước thải, khí thải, hoặc xử lý chất thải nguy hại).

Các cơ sở có môi trường làm việc độc hại 

Những nơi làm việc có thể có tác động tiêu cực đến sức khỏe người lao động, như các xưởng sản xuất sử dụng hóa chất độc hại, chất dễ cháy nổ, kim loại nặng, hoặc những nơi làm việc có nhiệt độ, độ ẩm không ổn định.

Doanh nghiệp yêu cầu chứng nhận, kiểm định an toàn lao động 

Các công ty, tổ chức cần thực hiện đo kiểm môi trường lao động để đáp ứng yêu cầu của cơ quan chức năng về bảo vệ sức khỏe người lao động, cũng như để có chứng nhận về môi trường làm việc an toàn và bảo vệ sức khỏe cho người lao động.

Cơ sở y tế, giáo dục và nghiên cứu

Các tổ chức y tế hoặc các viện nghiên cứu có liên quan đến sức khỏe nghề nghiệp hoặc môi trường lao động cũng cần tiến hành đo kiểm môi trường để nghiên cứu và đưa ra các giải pháp cải thiện điều kiện làm việc.

Căn cứ pháp luật quy định về đo kiểm môi trường lao động

• Luật An toàn, vệ sinh lao động số 84/2015/QH13, ngày 25/6/2015 của Quốc hội, hiệu lực thi hành từ ngày 01/7/2016
• Luật Lao động số 45/2029/QH14, ngày 20/11/2019 của Quốc Hội, hiệu lực thi hành từ ngày 01/01/2021
• Nghị định 39/2016/NĐ-CP quy định chi tiết thi hành một số điều của luật an toàn, vệ sinh lao động;
• Nghị định 44/2016/NĐ-CP quy định chi tiết một số điều của luật an toàn, vệ sinh lao động về hoạt động kiểm định kỹ thuật an toàn lao động, huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động và quan trắc môi trường lao động;
• Nghị định 140/2018/NĐ-CP về sửa đổi, bổ sung các nghị định liên quan đến điều kiện đầu tư kinh doanh và thủ tục hành chính thuộc phạm vi quản lý nhà nước của Bộ Lao động – Thương binh và Xã hội.
• Nghị định số 145/2020/NĐ-CP của Chính phủ: Quy định chi tiết và hướng dẫn thi hành một số điều của Bộ luật Lao động về điều kiện lao động và quan hệ lao động.
• Nghị định 28/2020/NĐ-CP về quy định xử phạt hành chính trong lĩnh vực lao động, bảo hiểm xã hội, đưa người lao động Việt Nam đi nước ngoài theo dạng hợp đồng.
• Thông tư 31/2018/TT-BLĐTBXH quy định chi tiết hoạt động huấn luyện an toàn, vệ sinh lao động.
• Thông tư 19/2016/TT-BYT về hướng dẫn quản lý vệ sinh lao động và sức khỏe người lao động.
• Thông tư 24/2022/TT-BLĐTBXH về Quy định về bồi dưỡng bằng hiện vật đối với người lao động làm việc trong điều kiện có yếu tố nguy hiểm, độc hại.

Quy định nào xử phạt không tổ chức Quan trắc môi trường lao động

Theo khoản 3 Điều 27 của Nghị định 12/2022/NĐ-CP: Phạt tiền từ 20.000.000 đồng đến 40.000.000 đồng đối với người sử dụng lao động có hành vi không tiến hành quan trắc môi trường lao động để kiểm soát tác hại đối với sức khỏe người lao động theo quy định của pháp luật.

Nội dung thực hiện đo kiểm môi trường lao động 

Nội dung thực hiện đo kiểm tra môi trường lao động bao gồm các bước và công việc cơ bản nhằm đánh giá các yếu tố môi trường có thể ảnh hưởng đến sức khỏe và an toàn của người lao động. Các nội dung cụ thể trong quá trình này thường bao gồm các bước dưới đây.

Nội dung thực hiện đo kiểm môi trường làm việc

Xác định các yếu tố môi trường cần đo kiểm

• Yếu tố vật lý: Tiếng ồn, ánh sáng, nhiệt độ, độ ẩm, rung động, bức xạ ion hóa, v.v.
• Yếu tố hóa học: Các khí độc hại (như CO, NO2, SO2, H2S), bụi, hơi hóa chất (như các chất dễ bay hơi, dung môi), v.v.
• Yếu tố sinh học: Các tác nhân vi sinh vật gây hại (vi khuẩn, nấm, virút), mầm bệnh trong không khí hay trong nước thải.
• Yếu tố cơ học: Đo các yếu tố liên quan đến sự ma sát, tải trọng vật lý hoặc sự chuyển động của máy móc có thể gây thương tích.

Lập kế hoạch và xác định phương pháp đo kiểm

Cần xác định mục tiêu, phạm vi đo kiểm, đối tượng cần đo kiểm (các khu vực, phòng ban trong công ty), và thời gian thực hiện.

Chọn các thiết bị đo và phương pháp quan trắc phù hợp với từng yếu tố môi trường cần kiểm tra (ví dụ: máy đo độ ồn, máy đo khí thải, bộ lấy mẫu bụi, v.v.).

Tiến hành đo kiểm và thu thập dữ liệu

Sử dụng các thiết bị chuyên dụng để đo độ ồn, nhiệt độ, độ ẩm, ánh sáng, rung động, và bức xạ trong môi trường làm việc.

Thu thập các mẫu không khí, nước thải hoặc đất để kiểm tra các chất ô nhiễm, hóa chất độc hại hoặc vi sinh vật.

Sử dụng các thiết bị đo chuyên dụng như máy đo khí, thiết bị phân tích bụi, hoặc lấy mẫu để xét nghiệm các hóa chất độc hại trong không khí hoặc môi trường làm việc.

Phân tích và đánh giá kết quả

Phân tích các dữ liệu đo được từ các thiết bị để đánh giá mức độ nguy hại của các yếu tố môi trường. So sánh các kết quả đo với các tiêu chuẩn, quy định về giới hạn an toàn lao động do cơ quan chức năng hoặc tổ chức y tế đưa ra.

Đưa ra kết luận và biện pháp cải thiện

Dựa trên kết quả đo kiểm, xác định mức độ ảnh hưởng của các yếu tố môi trường đến sức khỏe và an toàn của người lao động.

Nếu phát hiện có nguy cơ tiềm ẩn đối với sức khỏe người lao động, cần đề xuất các biện pháp khắc phục như cải thiện hệ thống thông gió, giảm tiếng ồn, thay đổi quy trình làm việc, cung cấp trang thiết bị bảo hộ, hoặc đào tạo nâng cao ý thức cho người lao động.

Đưa ra kết luận và biện pháp cải thiện

Lập báo cáo kết quả

Tổng hợp kết quả đo kiểm, phân tích các yếu tố môi trường có nguy cơ, và các biện pháp đề xuất để cải thiện môi trường lao động. Thực hiện báo cáo định kỳ (theo tháng, quý, năm) để theo dõi và cập nhật tình hình môi trường lao động, đảm bảo sự an toàn và sức khỏe cho người lao động.

Giám sát và cải thiện liên tục

Đo kiểm môi trường làm việc không chỉ thực hiện một lần mà cần giám sát thường xuyên để phát hiện kịp thời những yếu tố nguy cơ mới hoặc sự thay đổi trong môi trường làm việc.

Dựa trên kết quả đo kiểm, tiếp tục cải thiện quy trình, trang thiết bị và điều kiện làm việc để đảm bảo một môi trường làm việc an toàn, lành mạnh.

Quy trình thực hiện quan trắc môi trường lao động

Dưới đây là triển khai chi tiết các bước trong quy trình thực hiện quan trắc môi trường lao động mà Vinaenvi thực hiện để đảm bảo tính chuyên nghiệp:

Quy trình thực hiện quan trắc môi trường lao động

Bước 1: Tiếp nhận thông tin, khảo sát thực tế và báo giá

Vinaenvi tiếp nhận thông tin từ doanh nghiệp, khảo sát thực tế tại công ty, và đưa ra báo giá chi tiết cho dịch vụ quan trắc môi trường lao động.

Bước 2: Thống nhất hợp đồng và sắp xếp thời gian

Hai bên ký hợp đồng và thống nhất thời gian thực hiện quan trắc, đảm bảo không ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất của doanh nghiệp.

Bước 3: Tiến hành đo quan trắc môi trường lao động

Chuyên gia của Vinaenvi thực hiện đo đạc các yếu tố môi trường lao động tại hiện trường như bụi, tiếng ồn, khí độc, v.v.

Bước 4: Phân tích và đánh giá kết quả

Kết quả quan trắc sẽ được phân tích và đánh giá theo tiêu chuẩn quy định, để xác định mức độ an toàn môi trường lao động.

Bước 5: Hoàn thiện hồ sơ và đưa ra kiến nghị

Vinaenvi hoàn thiện hồ sơ quan trắc, trả kết quả cho doanh nghiệp và đưa ra các kiến nghị cải thiện môi trường lao động nếu cần thiết.

Ngoài ra, quy trình thực hiện quan trắc môi trường lao động còn phải đảm bảo thực hiện theo đúng Điều 37

Nghị định 44/2016/NĐ-CP về quy trình đo kiểm môi trường lao động như sau:

Trước khi thực hiện quan trắc môi trường lao động, tổ chức quan trắc môi trường lao động đảm bảo máy móc, thiết bị phục vụ quan trắc môi trường lao động được hiệu chỉnh, hiệu chuẩn theo đúng quy định của pháp luật.

• Thực hiện đúng và đầy đủ quy trình quan trắc môi trường lao động đã cam kết.
• Thông báo trung thực kết quả quan trắc môi trường lao động cho người sử dụng lao động.
• Trường hợp kết quả quan trắc môi trường lao động không bảo đảm, cơ sở lao động thực hiện như sau:

-Triển khai biện pháp cải thiện điều kiện lao động, giảm thiểu yếu tố có hại và phòng chống bệnh nghề nghiệp;

-Tổ chức khám sức khỏe phát hiện sớm bệnh nghề nghiệp và bệnh liên quan đến nghề nghiệp cho người lao động ở các vị trí có môi trường lao động không đảm bảo;

-Bồi dưỡng bằng hiện vật cho người lao động theo quy định của pháp luật về lao động

Việc thực hiện đo kiểm môi trường lao động định kỳ giúp đảm bảo an toàn và sức khỏe cho người lao động, đồng thời đáp ứng các yêu cầu pháp lý và bảo vệ quyền lợi của người lao động trong môi trường làm việc.

Kết luận, đo kiểm môi trường lao động không chỉ là yêu cầu pháp lý mà còn là trách nhiệm của mỗi doanh nghiệp trong việc bảo vệ sức khỏe và an toàn cho người lao động. Vì vậy, đầu tư vào công tác đo kiểm môi trường lao động chính là đầu tư cho sự phát triển bền vững và sức khỏe lâu dài của cả doanh nghiệp và người lao động.